Polskie 100 lat: Przewrót majowy

Oglądaj w telewizji

Opis

Na początku XX wieku minęło ponad 100 lat od czasu, gdy Polska utraciła Niepodległość. Kilkakrotnie podejmowano walkę zbrojną, by doprowadzić do odrodzenia Rzeczpospolitej. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe, które stały się fundamentem polskiego życia politycznego: ruch socjalistyczny, narodowy, ludowy oraz chrześcijańsko-demokratyczny. Działacze wywodzili się z młodej inteligencji i nie zgadzali się na bierność wobec zaborców. W kierownictwie Polskiej Partii Socjalistycznej na czoło wysunął się Józef Piłsudski. Przywódcą tajnej Ligi Narodowej został Roman Dmowski. W działaniach wielu Polaków dominowała idea pracy organicznej, której celem był rozwój gospodarczy i likwidacja zacofania cywilizacyjnego. Jej zwolennicy byli zdecydowani trwać przy polskości, ale rezygnowali z walki o suwerenność.

Od odzyskania niepodległości rządy w II RP zmieniały się kilkanaście razy. Po upadku rady ministrów pod przywództwem Aleksandra Skrzyńskiego na początku maja 1926 roku podjęto aż dziewięć prób powołania nowego gabinetu. Państwo stało przed widmem paraliżu i bezprawia. Duża część społeczeństwa i korpusu oficerskiego zniesmaczona przepychankami partii politycznych, które uniemożliwiały sprawną pracę rządu i parlamentu, oczekiwała od Józefa Piłsudskiego podjęcia stanowczych działań. Tak też się stało. Wieczorem 12 maja marszałek rozpoczął siłowe przejmowanie władzy. Kilkanaście godzin później w Warszawie rząd i prezydent Stanisław Wojciechowski podali się do dymisji. Przewrót majowy był jednym z najbardziej kontrowersyjnych wydarzeń w historii całego międzywojennego dwudziestolecia.