Polskie 100 lat: Niemiecka polityka okupacyjna na ziemiach polskich

cykl dokumentalny Polska   od 12 lat
W skrócie:W latach 90. XIX wieku zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe. W kierownictwie PPS na czoło wysunął się Józef Piłsudski. Przywódcą tajnej Ligi Narodowej został Roman Dmowski.

Oglądaj w telewizji

Data Godzina Stacja
czwartek, 27 listopada
za 11 dni
 18:30 TVP Historia

Opis

Na początku XX wieku minęło ponad 100 lat od czasu, gdy Polska utraciła Niepodległość. Kilkakrotnie podejmowano walkę zbrojną, by doprowadzić do odrodzenia Rzeczpospolitej. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe, które stały się fundamentem polskiego życia politycznego: ruch socjalistyczny, narodowy, ludowy oraz chrześcijańsko-demokratyczny. Działacze wywodzili się z młodej inteligencji i nie zgadzali się na bierność wobec zaborców. W kierownictwie Polskiej Partii Socjalistycznej na czoło wysunął się Józef Piłsudski. Przywódcą tajnej Ligi Narodowej został Roman Dmowski. W działaniach wielu Polaków dominowała idea pracy organicznej, której celem był rozwój gospodarczy i likwidacja zacofania cywilizacyjnego. Jej zwolennicy byli zdecydowani trwać przy polskości, ale rezygnowali z walki o suwerenność.

W tym odcinku

Tereny przyłączone do III Rzeszy miały być forsownie germanizowane, a proces ten zakończyć się miał w ciągu 10 lat całkowitym zatarciem polskości. Ludność polska miała być usunięta, a jej miejsce mieli zająć koloniści niemieccy. Generalną Gubernię traktowano jako obszar zamieszkiwany głownie przez Polaków, których chciano przekształcić w masę niewykwalifikowanych robotników pozbawionych tożsamości narodowej i kulturowej, utrzymywanych na możliwie niskim poziomie materialnym. Od pierwszych dni okupacji polityka niemiecka wobec społeczeństwa polskiego miała niezwykle represyjny charakter, była realizowana zgodnie z deklaracją Heinricha Himmlera, który oświadczył, że zagłada Polaków jest podstawowym obowiązkiem narodu niemieckiego. W ramach tzw. akcji Inteligencja (Intelligenzaktion) prowadzonej między wrześniem 1939 a wiosną 1940 okupanci niemieccy zamordowali co najmniej 100.000 osób. Już na wiosnę 1940 roku powstał pierwszy obóz koncentracyjny Auschwitz, potem następne. W Auschwitz-Birkenau zamordowano nie mniej niż 1, 1 miliona osób, w większości Żydów, a oprócz nich 75 tysięcy Polaków, kilkanaście tysięcy żołnierzy rosyjskich, 20 tysięcy Romów. Symbolami niemieckich rządów okupacyjnych były więzienia: Pawiak, areszt w siedzibie gestapo w alei Szucha w Warszawie oraz Montelupich w Krakowie i Zamek w Lublinie. Przeszły przez nie dziesiątki tysięcy Polaków. Podczas przesłuchań większość z nich torturowano bez względu na wiek i płeć.

Zobacz także